Kultura polska. Kultura polska dotyczy kultury rozwijającej się na obszarze Polski rozumianym historycznie ze względu na zmienność granic państwa i okres rozbiorów. Odnosi się także do kultury tworzonej na emigracji, Wielkiej i współczesnej. Jest częścią kultury europejskiej.
1) W którym roku powstało państwo Izrael? a) w 1947 b) w 1948 c) w 1949 2) Jak nazywał się pierwszy człowiek w kosmosie? a) Frederik Willem de Klerk b) Nelson Mandel c) Jurij Gagarin 3) Na jakim placu w Pekinie odbyły się protesty? a) plac Zwycięstwa b) plac Tiananmen c) plac Hallera 4) Obóz w Kongo był przeznaczony dla uchodźców z kąd? a) z Gabonu b) z Bangi c) z Rwandy 5) Jaka nowa kontrkultura młodzieżowa zrodziła się w Wielkiej Brytanii w drugiej połowie lat 70.? a) hipisi b) punkowie c) jesieniary 6) Jak nazywa się kultura młodzieżowa popularna w latach 60. i 70. XX wieku? a) ruch hipisowski b) ruch husycki c) ruch punków 7) Jakie spodnie nosili hipisi? a) długie i obcisłe b) dzwony c) długie i luźne 8) Kto był pomysłodawcą stworzenia wspólnot gospodarczych? a) Frederik Willem de Klerk b) Robert Schuman c) Nelson Mandel 9) Co było obowiązkową lekturą każdego Chińczyka? a) białe książeczki b) żółte książeczki c) czerwone książeczki 10) Jak propaganda przedstawiała Mao Zedonga na swoich plakatach? a) niskiego, zgarbionego b) wysokiego, przy kości c) wysokiego, chudego Ranking Ta tablica wyników jest obecnie prywatna. Kliknij przycisk Udostępnij, aby ją upublicznić. Ta tablica wyników została wyłączona przez właściciela zasobu. Ta tablica wyników została wyłączona, ponieważ Twoje opcje różnią się od opcji właściciela zasobu. Wymagane logowanie Opcje Zmień szablon Materiały interaktywne Więcej formatów pojawi się w czasie gry w ćwiczenie.
Świat w drugiej połowie 20 wieku Przykłady z naszej społeczności Liczba wyników dla zapytania „świat w drugiej połowie 20 wieku”: 10000+
Zaloguj się Załóż konto Menu Oferta edukacyjna Szkoły językowe i uczelnie Zaloguj się Załóż konto Przejdź do listy zasobów. sprawdzanie wiedzy Filtry: testy Poziom: VI. Polska i świat w II połowie XX wieku Zaktualizowany: 0000-00-00
Udało się określić budowę atomu oraz związek między materią i energią. Zaczęto nazywać te odkrycia rewolucją naukowo-techniczną na przełomie XIX i XX wieku. 2. Nagrody Nobla. W wieku XX powoli zaczęto odchodzić od samodzielnego trybu pracy. Coraz więcej powstawało laboratoriów w których pracowano zespołowo i tematycznie.Ważne pojęcia: Organizacja Europejskiej Współpracy Gospodarczej (OEEC) – powstała w 1948 r. i zrzeszała państwa korzystające z planu Marshalla; jej zadania kontynuowała powołana w 1960 r. Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD)Rada Europy – powołana w 1949 r. z inicjatywy Konrada Adenauera, Alicide De Gasperi i Roberta Schumana; najważniejsze zadania RE to: ochrona praw człowieka, wspieranie demokracji, rozwiązywanie problemów społecznych, ochrona środowiska, wspieranie rozwoju tożsamości kulturowejEuropejska Wspólnota Węgla i Stali – powołana w Paryżu w 1951 r. (traktat wszedł w życie w 1952 r.); do układu przystąpiły: Francja, RFN, Włochy, Belgia, Holandia, Luksemburg; układ o współpracy gospodarczej i politycznejEuropejska Wspólnota Gospodarcza (EWG) oraz Europejska Wspólnota Energii Atomowej (Euratom) – powołane na mocy traktatów rzymskich w 1957 r. przez Francję, RFN, Włochy, Belgię, Holandię, Luksemburg; utworzono wspólny rynek, zniesiono cła, prawo do pracy w granicach państw członkowskichEuropejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu (EFTA) – powstało w 1959 r., jako przeciwwaga dla EWG i zrzeszało: Wielką Brytanię, Norwegię, Szwecję, Danię, Austrię, Portugalię, Szwajcarię; celem organizacji było utworzenie strefy wolnego handluNa drodze do Unii Europejskiej – w 1979 r. państwa Europy Zachodniej powołały Parlament Europejski w Strasburgu; 1985 r. w Schengen podpisano układ o stopniowym zniesieniu kontroli granic w ruchu osobowym między państwami EWG; 7 lutego 1992 r. podpisano traktat w Maastricht, który wszedł w życie 1 listopada 1993 r. i przekształcił EWG w Unię Europejską; Unia Europejska opiera się na trzech głównych filarach: wspólna polityka ekonomiczna, wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwo oraz sprawy wewnętrzne i wymiar sprawiedliwościRada Wzajemnej Pomocy Gospodarczej – RWPG została powołana z inicjatywy Związku Radzieckiego w 1949 r. i zrzeszała państwa komunistyczne; narzucono państwom członkowskim gospodarkę planową wzorowaną na gospodarce radzieckiej, rozliczenia za pomocą tzw. rubla transferowego oraz tzw. międzynarodowy socjalistyczny podział pracy Chiny – w latach 1946-1949 miała miejsce wojna domowa między zwolennikami Kuomintangu (Partii Narodowej) z Czang Kaj-szekiem na czele i Komunistyczną Partią Chin na czele z Mao Tse-tungiem; zwycięstwo komunistów, którzy powołali Chińską Republikę LudowąMao Tse-tung – komunista, założyciel i przywódca Chińskiej Republiki Ludowej w latach 1949-1976; twórca maoizmu (odmiany komunizmu) – nacjonalizacja gospodarki, represje wobec przeciwników władzy, centralizacja władzy; był autorem tzw. Wielkiego skoku, czyli planu gospodarczego zmierzającego do przekształcenia gospodarki chińskiej z rolniczej w przemysłową (np. poprzez wytapianie żelaza w prymitywnych piecach hutniczych); w 1966 r. rozpoczął tzw. rewolucję kulturalną (oddziały Czerwonej Gwardii niszczyły dorobek dawnej cywilizacji chińskiej i zachodniej, rozprawiały się z przeciwnikami Mao Tse-tunga, propagowały „Czerwoną książeczkę” z cytatami Mao)Japonia – od 1945 r. wyspy japońskie były pod okupacją USA, które przekształciły Japonię w państwo o ustroju demokratycznym; cesarz Hirohito zrzekł się boskości władzy i wspierał reformy; szybki rozwój przemysłu motoryzacyjnego i elektronicznego; w 1951 r. Japonia uzyskała pełną suwerennośćWojna koreańska – w 1945 r. Korea została podzielona na dwie części: północną pod rządami komunistycznymi Kim Ir Sena i południową, wspieraną przez dyplomację USA; w 1950 r. atak wojsk Korei Północnej na Koreę Południową; udział sił ONZ pod dowództwem gen. Douglasa MacArthura, które zajęły prawie całą Koreę; pomoc ochotników chińskich dla Kim Ir Sena – stąd Amerykanie zamierzali użyć broni atomowej; w 1953 r. konflikt koreański zakończył pokój w Panmundżonie – Korea pozostała podzielona na dwa państwa wzdłuż 38 równoleżnika (komunistyczna Koreańska Republika Ludowo-Demokratyczna i Republika Korei na południu)Wojna wietnamska – w latach 1946-1954 armia francuska walczyła o wpływy w swojej dawnej kolonii – klęska armii francuskiej pod DienBienPhu; podział Wietnamu na dwa państwa: na północy Demokratyczna Republika Wietnamu na czele z komunistą Ho Chi Minhem oraz Wietnam Południowy; powstanie w Wietnamie Południowym wywołane przez Wietkong (komunistyczną partyzantkę, popartą przez ZSRR); 2 sierpnia 1964 r. flota północnowietnamska zaatakowała flotę amerykańską w Zatoce Tonkijskiej; w 1965 r. USA przystąpiły do wojny po stronie Wietnamu Południowego; udział USA w wojnie był krytykowany przez społeczeństwo amerykańskie (tzw. „brudna wojna”); w 1973 r. w Paryżu podpisano układ o zawieszeniu broni; w 1975 r. – koniec wojny: cały Wietnam znalazł się pod rządami komunistów, którzy łamiąc układ paryski, ogłosili powstanie Socjalistycznej Republiki WietnamuCzerwoni Khmerzy – na czele z Pol Potem przejęli dyktatorską władzę w Kambodży; w latach 1975-1979 wymordowali prawie całą inteligencję kambodżańskąDekolonizacja Indochin – likwidacja kolonializmu; ogłoszenie niepodległości przez Indie, Birmę, Cejlon, Malaje, Indonezję; do 1997 r. kolonią brytyjską był Hongkong Dekolonizacja – likwidacja kolonializmu; proces ogłaszania niepodległości przez dawne kolonieMahatma Gandhi – propagator pacyfizmu, polityk, prawnik, przywódca Indyjskiego Kongresu Narodowego; twórca niepodległych Indii; w walce o niepodległość stosował metodę tzw. biernego oporu – odrzucał przemoc na rzecz środków nacisku na kolonizatorów (bojkot towarów, demonstracje, strajki, petycje); zginął w 1948 r. w zamachu na jego życieRok Afryki – 1960 r.; niepodległość ogłosiło 17 państw tzw. Czarnej AfrykiDekolonizacja Afryki – w latach 1954-1962 krwawe walki o niepodległość Algierii; krwawe walki o niepodległość KongaApartheid – polityka segregacji ludności białej od kolorowej w Republice Południowej Afryki, dająca przywileje białej mniejszościKraje Trzeciego Świata – dawne kolonie i państwa najuboższe; w 1955 r. na konferencji w Bandungu powołały Ruch Państw Niezaangażowanych Powstanie państwa Izrael – ruch syjonistyczny od XIX w. dążył do utworzenia państwa żydowskiego w Palestynie; w 1917 r. minister spraw zagranicznych Wielkiej Brytanii Arthur Balfour ogłosił deklarację zapowiadającą powstanie państwa żydowskiego – napływ Żydów do Palestyny spowodował wzrost konfliktów z mieszkającymi tam Palestyńczykami; 29 listopada 1947 r. ONZ podjęła rezolucję o utworzeniu dwóch państw w Palestynie: żydowskiego i palestyńskiego; 14 maja 1948 r. Żydzi proklamowali powstanie państwa Izrael– początek wojny izraelsko-arabskiej, zakończonej w 1949 r. zajęciem przez Izrael terytoriów palestyńskichWojny izraelsko-arabskie–w 1956 r. rząd egipski Gamala Abdel Nasera znacjonalizował Kanał Sueski; zagrożona Francja, Wielka Brytania i Izrael połączyły siły i wojska izraelskie rozpoczęły 28 października 1956 r. atak na Egipt zajmując półwysep Synaj; pod naciskiem ZSRR i USA zawarto rozejm – Izraelczycy wycofali się z półwyspu Synaj i do 1957 r. zatrzymali Strefę Gazy„Wojna sześciodniowa” – 5–10 czerwca 1967 r.; atak Izraela na: Egipt (zajęto Synaj, wojska dotarły do Kanału Sueskiego), Jordanię (zajęto Zachodni Brzeg Jordanu i całą Jerozolimę), Syrię (opanowano Wzgórza Golan), poparcie państw komunistycznych dla Arabów, a USA dla Izraela; wojna zakończyła się sukcesem Izraela, który uzyskał: półwysep Synaj, Jerozolimę, Zachodni Brzeg Jordanu, Wzgórza GolanWojna JomKippur – 6 października 1973 r. w Święto Pojednania (JomKippur) wojska egipskie zaatakowały okupowany przez Izrael półwysep Synaj, a wojska syryjskie Wzgórza Golan; wojska izraelskie rozpoczęły kontrofensywę odzyskując utracone tereny; w 1978 r. premier Izraela Menachem Begin i prezydent Egiptu Anwar as-Sadat podpisali w CampDavid układ o stopniowym wycofaniu wojsk izraelskich z Zachodniego Brzegu Jordanu i półwyspu SynajIntifada – 1987 r. – „rewolucja kamieni” – powstanie antyizraelskie w obozach uchodźców palestyńskich w Strefie Gazy, na Zachodnim Brzegu Jordanu i we wschodniej Jerozolimie; atak na wojsko izraelskie za pomocą kamieni, butelek z benzynąWojna w Zatoce Perskiej – rządzący w Iraku dyktator Saddam Husajn podjął decyzję o ataku na roponośne tereny Kuwejtu; 2 sierpnia 1990 r. wojska irackie zajęły Kuwejt, który uzyskał poparcie USA i ONZ – 15 stycznia 1991 r. rozpoczęła się operacja „Pustynna Burza”, podczas której dokonano nalotów na wojska irackie, zmuszając je do wycofania z Kuwejtu; na Irak nałożono sankcje gospodarczeProblem kurdyjski – Kurdowie są największym narodem na świecie, ale bez własnego państwa; mieszkają na terenach Turcji, Iranu, Iraku i Syrii; od wieków walczą o utworzenie własnego państwa ZSRR pod rządami Nikity Chruszczowa– I sekretarz Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego w latach 1953-1964; na XX Zjeździe KPZR skrytykował rządy Stalina i kult jednostki; rywalizował z USA w zakresie zbrojeń i podboju kosmosu – w 1957 r. ZSRR wystrzelił w kosmos pierwszy sputnik, a w 1961 r. Jurij Gagarin dokonał lotu w kosmos; dążył do podporządkowania wpływom radzieckim jugosłowiańskiego przywódcy Josipa Broz Tito; odwołany ze stanowiska I sekretarza Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego za kryzys gospodarczy w ZSRRKryzys kubański – w 1959 r. do władzy na Kubie doszedł Fidel Castro, który obalił dyktatora Fulgencio Batistę; Castro przeprowadził reformę rolną, znacjonalizował gospodarkę; 17 kwietnia 1961 r. oddziały kubańskich emigrantów popierane przez CIA (Centralną Agencję Wywiadowczą USA) wylądowały w Zatoce Świń – niepowodzenie akcji; współpraca Fidela Castro z ZSRR (rozmieszczenie na wyspie radzieckich wyrzutni rakietowych); w odpowiedzi 22 października 1962 r. rozpoczęła się blokada Kuby przez USA; groźba wybuchu wojny jądrowej; 28 października 1962 r. podpisano porozumienie – USA zrezygnowały z inwazji na Kubę, a ZSRR wycofał wyrzutnie rakietoweFidel Castro – prawnik, przywódca walki z dyktatorem gen. Fulgencio Batistą; na emigracji w Meksyku razem z charyzmatycznym rewolucjonistą Ernesto Che Guevarą założył Ruch 26 Lipca; 2 grudnia 1956 r. rewolucjoniści opuścili Meksyk i dotarli na Kubę, gdzie zakładali oddziały walczące z dyktaturą; w 1959 r. Fidel Castro objął dyktatorską władzę na Kubie, sprawując ją przez 49 latZSRR pod rządami Leonida Breżniewa – w 1964 r. został wybrany na stanowisko I sekretarza Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego; poszerzono wpływy KGB (służb bezpieczeństwa), zaostrzono walkę z tzw. dysydentami (przeciwnikami władzy komunistycznej), zwiększono przywileje nomenklatury partyjnej (członków KPZR), prowadzono politykę rusyfikacji i kontroli państw Europy Środkowo-Wschodniej; doktryna Breżniewa – o ograniczonej suwerenności państw socjalistycznychPraska wiosna – w styczniu 1968 r. I sekretarzem Komunistycznej Partii Czechosłowacji został Aleksander Dubček, który rozpoczął reformy w gospodarce, ograniczył cenzurę, zwiększył swobody polityczne i obywatelskie; zwolennicy reform opublikowali manifest polityczny, zwany 2000 słów, podpisany przez tysiące robotników i intelektualistów; potępienie zmian w Czechosłowacji przez „bratnie partie” państw „demokracji ludowej” – „operacja Dunaj” 20 sierpnia 1968 r. wkroczenie wojsk Układu Warszawskiego (wojska ZSRR, Polski, NRD, Węgier, Bułgarii); przywódcy Czechosłowacji zostali wywiezieni do Moskwy, gdzie podpisali z Breżniewem porozumienie przekreślające dotychczasowe reformy, a władzę przejęli komuniści posłuszni ZSRR z Gustavem Husákiem na czele; na znak protestu samospalenia dokonali: Ryszard Siwiec w Warszawie i Jan Palach w PradzeWpływy ZSRR na świecie – oficjalnie Leonid Breżniew głosił konieczność zakończenia zimnej wojny, a w rzeczywistości ZSRR wspierał finansowo i zbrojnie rewolucje w państwach Trzeciego Świata i w Ameryce Łacińskiej – np. w Nikaragui Sandinistowski Front Wyzwolenia Narodowego kierowany przez Daniela OrtegęWyścig zbrojeń – rywalizacja między supermocarstwami USA a ZSRR w wyścigu zbrojeń, posiadaniu broni masowego rażenia; w 1983 r. prezydent USA Ronald Reagan rozpoczął program tzw. gwiezdnych wojen (w Europie Zachodniej rozmieszczono amerykańskie rakiety międzykontynentalne typu Pershing i Cruise, budowa tarczy antyrakietowych); pomiędzy ZSRR i USA podpisano układy w sprawie ograniczeń broni strategicznej (SALT I i SALT II) Rewolucja obyczajowa– w latach 60. XX w. na Zachodzie miała miejsce rewolucja naukowo-techniczna, upowszechniła się telewizja; powszechny dostęp do szkolnictwa na każdym poziomie; wprowadzenie pigułki antykoncepcyjnej wpłynęło na tzw. rewolucję seksualną; tradycyjny wzorzec małżeński zastąpiły „luźne” związki; dopuszczono aborcję; społeczeństwa Zachodu zaczęły odchodzić od uczestnictwa w życiu religijnym; popularna była muzyka rockowa (np. The Beatles, The Rolling Stones, The Doors)Ruchy kontestatorskie – kwestionujące dotychczasowe tradycyjne normy społeczne; hipisi – „dzieci kwiaty”, buntowali się przeciwko normom starszych pokoleń, byli pacyfistami sprzeciwiającymi się wojnie; wyróżniał ich ubiór i moda na narkotyki, żyli w komunach; w latach 70. upowszechniły się inne kierunki subkultur młodzieżowych pod hasłem „No Future” („bez przyszłości”)Bunty studenckie – w maju 1968 r. największe demonstracje studenckie odbyły się na francuskich uczelniach, a fala strajków objęła Zachodnią Europę; studenci domagali się reformy szkolnictwa, radykalnych reform społecznych, wysuwali żądania wolności seksualnej i legalizacji narkotyków; na strajki młodzieży wpływ miały skrajnie lewicowe hasła walki z burżuazyjnym stylem życia lub walki z kapitalizmemLewacki terroryzm – organizacje terrorystyczne, które powstały w Europie Zachodniej pod koniec lat 60. często wspierane finansowo przez służby specjalne państw komunistycznych; dokonywały zamachów na polityków, urzędników – np. Czerwone Brygady zamordowały włoskiego polityka Aldo MoroRuchy feministyczne – walczyły o równouprawnienie kobiet, o wyzwolenie od zależności od mężczyzn, o podejmowanie pracy zawodowej przez kobiety; BettyFriedan – czołowa ideolog ruchu feministycznegoWalka z segregacją rasową– w 1948 r. w USA zniesiono segregację rasową w armii; liderem walki o prawa czarnoskórych mieszkańców USA był pastor Martin Luther King – zwolennik metody biernego oporu (marsze, manifestacje, zajmowanie przez Afroamerykanów miejsc w transporcie publicznym przeznaczonych dla białych); w 1964 r. zakazano w USA dyskryminacji rasowej, wprowadzono prawo równego dostępu do szkół i urządzeń użyteczności publicznejMartin Luther King – pastor w kościele baptystów, działacz na rzecz zniesienia segregacji rasowej w USA; laureat pokojowej Nagrody Nobla w 1964 r.; autor słynnego przemówienia „Mam marzenie” (I Have a Dream) w czasie marszu na Waszyngton w 1963 r.; zamordowany w 1968 r. przez przeciwnika nadania praw ludności czarnoskórejSobór Watykański II – zwołany w październiku 1962 r. z inicjatywy papieża Jana XXIII, a zakończony w grudniu 1965 r. za pontyfikatu Pawła VI; w Kościele rzymskokatolickim wprowadzono język narodowy do liturgii, rozpoczęto dialog z innymi religiami i kościołami; początek ruchu ekumenicznego, czyli wzajemnego zbliżenia Kościołów chrześcijańskichJan XXIII – papież w latach 1958-1963; święty Kościoła katolickiego; w 1962 r. zwołał obrady Soboru Watykańskiego II w celu przeprowadzenia reform w Kościele Mała stabilizacja – początkowy okres rządów Władysława Gomułki, jako I sekretarza PZPR, toliberalizacja życia społecznego, rozwój polskiej kultury (np. polska szkoła filmowa), wycofanie się władz z masowej indoktrynacji ideologicznej, aresztowań; w gospodarce nadal realizowano centralne sterowanie, skupiając się na przemyśle ciężkim (np. petrochemia w Płocku, kopalnia miedzi w Lubinie, kopalnie węgla brunatnego w Zagłębiu Turoszowskim i Konińskim); szybki rozwój demograficznyPolityka zagraniczna PRL – współpraca z państwami demokracji ludowej; projekty rozbrojeniowe zgłaszane na forum międzynarodowym (np. minister spraw zagranicznych Adam Rapacki w 1957 r. zgłosił w ONZ plan strefy bezatomowej w Europie Środkowo-Wschodniej); podpisanie 7 grudnia 1970 r. układu z Republiką Federalną Niemiec; współpraca gospodarcza z państwami na świecie (np. zachodnie licencje na różne artykuły, eksport polskich produktów, pozyskanie kredytów w bankach zachodnich)Konflikt państwo-Kościół – usunięto religię ze szkół, zamykano seminaria duchowne, nie wydawano pozwoleń na budownictwo kościołów, oficerowie wojska i milicji mieli zakaz uczestniczenia w nabożeństwach i praktykach religijnych, nagonka na Episkopat Polski po wydaniu listu biskupów polskich do niemieckich w 1965 r. ze słowami „przebaczamy i prosimy o przebaczenie”Milenium Chrztu Polski – uroczystości kościelne odbyły się 3 maja 1966 r. na Jasnej Górze, władze nie zgodziły się na przyjazd papieża Pawła VI na uroczystości milenijne; realizowanie przez władze haseł typu: tysiąc szkół na tysiąclecie, upamiętnienie Milenium czynami społecznymi, imprezami sportowymi, akademiami mającymi odciągnąć społeczeństwo od uroczystości religijnychOpozycja – „List 34” opublikowany w 1964 r. przez intelektualistów (np. Antoni Słonimski, Jan Józef Lipski), którzy zaprotestowali przeciwko polityce kulturalnej państwa, ograniczeniu przydziału papieru na druk książek i prasy; represje władz wobec sygnatariuszy Listu 34; na emigracji wydawano „Kulturę” pod redakcją Jerzego Giedroycia; komandosi – zakłócali posiedzenia PZPR lub Związku Młodzieży Socjalistycznej, pokazując błędy systemu i nieudolność władzy; najaktywniejszymi „komandosami” byli Adam Michnik, Jacek KurońMarzec 1968 – pod wpływem polityki ZSRR władze polskie zerwały stosunki dyplomatyczne z Izraelem i rozpoczęły nagonkę na Żydów mieszkających w Polsce; w styczniu 1968 r. władze nakazały zdjęcie z afisza Teatru Narodowego w Warszawie przedstawienia „Dziadów” – protest środowisk intelektualistów i studentów; minister szkolnictwa nakazał relegowanie z uczelni Adama Michnika i Henryka Szlajfera, co spotkało się z opozycją studentów, którzy 8 marca 1968 r. zorganizowali wiec studencki rozbity przez tzw. aktyw robotniczy i oddziały ZOMO; protesty studenckie na innych uczelniach, wcielanie studentów do wojska, nagonka na ludność pochodzenia żydowskiegoGrudzień 1970 – pogarszająca się sytuacja gospodarcza, podwyżka cen, wzrost niezadowolenia społecznego; 14 grudnia 1970 r. strajk w Stoczni Gdańskiej – początek wydarzeń na Wybrzeżu (Trójmiasto, Szczecin, Słupsk, Elbląg); starcie manifestujących z milicją i oddziałami wojska; 17 grudnia w Gdańsku zginęło 18 osób (symbolem był Janek Wiśniewski); według oficjalnych danych na Wybrzeżu zginęło 45 osób, a ponad tysiąc zostało rannych; od władzy został odsunięty Władysław Gomułka – I sekretarzem PZPR został Edward Gierek, a premierem Piotr Jaroszewicz Dekada Gierka – aby pozyskać społeczeństwo rozpoczęto odbudowę Zamku Królewskiego w Warszawie, głoszono hasła typu „aby Polska rosła w siłę, a ludziom żyło się dostatniej”, rozpoczęto realizację poprawy poziomu życia Polaków poprzez otwarcie granic (np. z NRD, Czechosłowacją), napływ towarów, tworzenie nowych miejsc pracy; aktywna polityka zagraniczna na forum ONZ, KBWE; propaganda sukcesu w środkach masowego przekazu (zwłaszcza w telewizji); w połowie lat 70. wprowadzono zmiany do konstytucji PRL – PRL „państwem socjalistycznym”, zapis o przewodniej roli PZPR i o przyjaźni z ZSRR; poprawiły się stosunki państwo-Kościół – pozwolenia na budownictwo sakralne, nowy podział administracji kościelnej, pozwolenie na wizytę papieża Jana Pawła II w 1979 Gierek – I sekretarz PZPR w latach 1970-1980; w czasie II wojny światowej działał w belgijskim ruchu oporu; od 1948 r. kierował Komitetem Wojewódzkim PZPR w Katowicach; skupił wokół siebie młodszych działaczy partii tzw. technokratów; na czele PZPR stanął po wydarzeniach Grudnia ’70 na Wybrzeżu; autor słynnego pytania do strajkujących robotników „Pomożecie?” („Pomożemy” – odpowiedź)Gospodarczy „cud na kredyt” – Polska pozyskała kredyty z banków zachodnich na zakup licencji i budowę fabryk; nowe inwestycje – np. Huta Katowice, Port Północny w Gdańsku, droga szybkiego ruchu Warszawa-Katowice; symbolem dekady Gierka był Fiat 126p („maluch”) oraz bloki mieszkaniowe z wielkiej płyty, sklepy komercyjne i „Pewexy”; masowa migracja ludności ze wsi do miast; od 1975 r. problemy gospodarcze wynikające z konieczności spłaty zaciągniętych kredytów, kryzysu paliwowego na świecie oraz zobowiązań wobec RWPG i uzależnienie od radzieckich surowcówCzerwiec ’76 – załamanie polityki gospodarczej, wprowadzenie kartek na cukier, w czerwcu 1976 r. władze ogłosiły podwyżkę cen żywności, puste półki sklepowe, kolejki; w czerwcu 1976 r. rozpoczęły się strajki w Radomiu, Ursusie i Płocku, spacyfikowane przez oddziały MO i ZOMO – tzw. ścieżki zdrowia (bicie strajkujących)Początki opozycji – protesty środowisk katolickich i opozycyjnych przeciwko zmianom w konstytucji PRL o przewodniej roli PZPR i przyjaźni z ZSRR; po wydarzeniach Czerwca ’76 zaczęły powstawać organizacje broniące represjonowanych i ich rodziny – Komitet Obrony Robotników (KOR – Jacek Kuroń, Jan Józef Lipski); Ruch Obrony Praw Człowieka i Obywatela (ROPCiO – 1977 r., Andrzej Czuma, Leszek Moczulski); Konfederacja Polski Niepodległej (1979 r., Leszek Moczulski); od 1978 r. zaczęły działać Wolne Związki zawodowe na Górnym Śląsku i na WybrzeżuJan Paweł II – kardynał Karol Wojtyła, wybrany na papieża 16 października 1978 r. pełnił posługę do 2005 r.; w 2011 r. beatyfikowany, a w 2014 r. uznany za świętego Kościoła katolickiego; w 1979 r. przybył z pierwszą pielgrzymką do Polski – „Niech zstąpi Duch Twój! I odnowi oblicze ziemi. Tej Ziemi!” Ważne daty: 1947 r. – dekolonizacja Indii – powstanie niepodległych Indii (z przewagą hinduistów) i Pakistanu (z przewagą muzułmanów)29 listopada 1947 r. – ONZ podjęła rezolucję o utworzeniu dwóch państw w Palestynie: żydowskiego i palestyńskiego 30 stycznia 1948 r. – śmierć Mahatmy Gandhiego14 maja 1948 r. – powstanie państwa Izrael 1949 r. – powstanie Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej (RWPG)1 października 1949 r. – powstanie Chińskiej Republiki Ludowej 25 października 1950 r. – poparcie ochotników chińskich dla armii Korei Północnej 1951 r. – układ w Paryżu o powołaniu Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali8 września 1951 r. – pokój w San Francisco pomiędzy Japonią i USA (wraz z państwami zachodnimi) 23 lipca 1952 r. – wszedł w życie traktat o działalności Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali 27 lipca 1953 r. – pokój w Panmundżonie – koniec wojny w Korei 24 kwietnia 1955 r. – konferencja w Bandungu 19 października 1956 r. – wybór Władysława Gomułki na I sekretarza PZPR 25 marca 1957 r. – zawarcie traktatów rzymskich powołujących Europejską Wspólnotę Gospodarczą 12 kwietnia 1961 r. – pierwszy lot człowieka (Jurija Gagarina) w kosmos17 kwietnia 1961 r. – inwazja na Kubę kontrrewolucyjnych kubańskich emigrantów popartych przez CIA 5 lipca 1962 r. – ogłoszenie niepodległości przez Algierię22 października 1962 r. – początek blokady morskiej Kuby przez USApaździernik 1962 r. – początek obrad Soboru Watykańskiego II 1963 r. – powstanie Organizacji Jedności Afrykańskiej (OJA) – celem było pokojowe rozwiązywanie sporów między państwami 1964 r. – powstanie Organizacji Wyzwolenia Palestyny z Jasirem Arafatem na czele 1965 r. – władzę dyktatorską w Kongo objął Mobutu SeseSekogrudzień 1965 r. – koniec obrad Soboru Watykańskiego II 5-10 czerwca 1967 r. – wojna sześciodniowa 8 marca 1968 r. – wiec studencki na Uniwersytecie Warszawskim4 kwietnia 1968 r. – zabójstwo Martina Luthera Kinga20-21 sierpnia 1968 r. – inwazja wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację sierpień 1969 r. – festiwal w Woodstock w USA21 lipca 1969 r. – lądowanie na Księżycu statku Apollo 11 pod dowództwem Neila Armstronga 7 grudnia 1970 r. – układ pomiędzy PRL i RFN; wizyta kanclerza RFN Willego Brandta w Warszawie14 grudnia 1970 r. – początek wydarzeń grudniowych na Wybrzeżu20 grudnia 1970 r. – Edward Gierek I sekretarzem PZPR 6 października 1973 r. – początek wojny JomKippur (Święto Pojednania) 25 kwietnia 1974 r. – początek tzw. rewolucji goździków w Portugalii, która doprowadziła do demokratycznych przemian 1975 r. – koniec wojny w Wietnamie1975 r. – nowy podział administracyjny Polski na 49 województw 25 czerwca 1976 r. – początek strajków w Radomiu, Ursusie i Płocku 1978 r. – porozumienie w Camp David w USA między Izraelem a Egiptem16 października 1978 r. – wybór kardynała Karola Wojtyły na papieża (Jan Paweł II) 7 stycznia 1979 r. – upadek rządów Czerwonych Khmerów w Kambodży1979 r. – przejęcie władzy w Iranie przez muzułmańskich fundamentalistów na czele z ajatollahem Ruhollahem Chomeinim 1980-1988 – wojna iracko-irańska 1985 r. – układ w Schengen o stopniowym zniesieniu kontroli granic w ruchu osobowym między państwami EWG 2 sierpnia 1990 r. – atak wojsk irackich na Kuwejt 7 lutego 1992 r. – traktat w Maastricht, który wszedł w życie 1 listopada 1993 r. i przekształcił EWG w Unię Europejską; 1 listopada 1993 r. – początek funkcjonowania Unii Europejskiej 1997 r. – przyłączenie Hongkongu do Chin "Powyższy materiał został opracowany przez Przeczytanie i zapamiętanie tych informacji ułatwi Ci zdanie klasówki. Pamiętaj korzystanie z naszych opracowań nie zastępuje Twoich obecności w szkole, korzystania z podręczników i rozwiązywania zadań domowych." Ogólna charakterystyka. Sztuka II połowy XIX wieku określona była głównie przez zasadę dokładnego oddawania rzeczywistości. Na rzecz tego postulatu zrezygnowano z wszelkich sposobów upiększania świata, starając się ukazać jego pełny, realny kształt. Dzieła zaczęły dotykać bardziej przyziemnej tematyki.
Ściąga Miikejla Polska i świat w II połowie XX wieku (daty) Napisano: 21:29 ogłoszenie niepodległości Indii i Pakistanu1947-1949- realizacja planu 3 proklamowanie Chińskiej Republiki wybuch wojny w Korei1950- układ graniczny z pierwsza audycja J. Światły w Radiu Wolna śmierć B. Bieruta1958- początek polityki Wielkiego Skoku w Chinach1960- Rok ustawa usuwająca naukę religii ze lot Gagarina w kosmos1966- obchody Tysiąclecia Państwa Polskiego i Tysiąclecia Chrztu wybuch wojny sześciodniowej20/ interwencja wojsk Układu Warszawskiego w Czechosłowacji1968- wiece i strajki studenckie, kampania antysemicka1970- manifestacje i strajki robotników na "rewolucja goździków" w wprowadzenie nowego podziału śmierć Mao powstanie Komitetu Obrony Robotników (KOR) wybór kardynała Karola Wojtyły na fala wybór M. Gorbaczowa na sekretarza generalnego KC porozumienie w Schengen Poradniki z kategorii
ik7qa.polska i świat w 2 połowie 20 wieku
